Γνωστική Εξασθένηση

Η γνωστική εξασθένηση περιγράφει εμφανείς και επίμονες αλλαγές στις νοητικές ικανότητες, που μπορεί να επηρεάζουν την καθημερινότητα.

Μικρή πτώση των γνωστικών λειτουργιών είναι φυσιολογικό μέρος της γήρανσης – όπως να ξεχνάμε πού βάλαμε τα κλειδιά ή να μαθαίνουμε κάτι νέο πιο αργά. Όμως η γνωστική εξασθένηση περιλαμβάνει πιο εμφανή δυσκολία σε μνήμη, σκέψη, προσοχή ή λόγο, πέραν αυτού που θεωρείται φυσιολογικό με την ηλικία.

Τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια ή πιο σοβαρά. Αν αρχίσουν να διαταράσσουν την καθημερινότητα, ίσως δείχνουν καταστάσεις όπως Αλτσχάιμερ ή άνοια.

Δεν προκαλούνται όλες οι γνωστικές διαταραχές από νευροεκφυλιστικά νοσήματα. Η σωστή διάγνωση είναι καθοριστική, καθώς πολλές από τις υποκείμενες αιτίες είναι αντιμετωπίσιμες με την κατάλληλη φροντίδα.

Είτε αναζητάτε απαντήσεις για τον εαυτό σας είτε για κάποιο αγαπημένο πρόσωπο, οι ειδικοί μας είναι εδώ να σας καθοδηγήσουν με κατανόηση και εξειδίκευση.

Τα συμπτώματα διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Αν και συνήθως εμφανίζονται σε άτομα άνω των 60, μπορεί να παρουσιαστούν και νωρίτερα, ιδιαίτερα αν υπάρχει υποκείμενη πάθηση.

Στην αρχή μπορεί να είναι ήπια και να μην επηρεάζουν ιδιαίτερα την καθημερινότητα. Συχνά τα παρατηρούν πρώτοι οι κοντινοί σας άνθρωποι. Η αναγνώρισή τους νωρίς μπορεί να οδηγήσει σε έγκαιρη υποστήριξη.

Βασικοί τομείς που επηρεάζονται: μνήμη, προσοχή, λόγος, επίλυση προβλημάτων, διάθεση. Παραδείγματα:

• Ξεχνάτε συχνά πρόσφατα γεγονότα ή πού έχετε πάει
• Δεν βρίσκετε συχνά τα προσωπικά σας αντικείμενα
• Δυσκολεύεστε να θυμηθείτε προγραμματισμένες υποχρεώσεις
• Αντιμετωπίζετε προβλήματα στον λόγο, όπως να βρίσκετε τις κατάλληλες λέξεις
• Δυσκολεύεστε να συγκεντρωθείτε ή να εκτελέσετε πολλαπλά καθήκοντα
• Ξεχνάτε εύκολα οδηγίες ή διαδρομές
• Παρατηρείτε αλλαγές στη διάθεση ή στη συμπεριφορά σας – π.χ. απώλεια ενδιαφέροντος ή ευερεθιστότητα

Το να βιώνετε κάποια από τα παραπάνω περιστασιακά μπορεί να είναι φυσιολογικό. Αν όμως γίνονται συχνότερα ή σας ανησυχούν, απευθυνθείτε σε ειδικό. Η έγκαιρη διάγνωση ανοίγει τον δρόμο για την κατάλληλη υποστήριξη και φροντίδα.

Η γνωστική εξασθένηση δεν είναι πάθηση από μόνη της, αλλά σύμπτωμα κάποιου άλλου προβλήματος στον εγκέφαλο. Πολλές από τις αιτίες είναι αναστρέψιμες ή μπορούν να βελτιωθούν με κατάλληλη παρέμβαση.

Πιθανές αιτίες περιλαμβάνουν:

• Νευροεκφυλιστικές παθήσεις: άνοια, Αλτσχάιμερ, Πάρκινσον
• Ήπια γνωστική εξασθένηση
• Κακώσεις εγκεφάλου
• Εγκεφαλικά ή παροδικά ισχαιμικά επεισόδια (μπορεί να οδηγήσουν σε αγγειακή άνοια)
• Ψυχικές διαταραχές: κατάθλιψη, άγχος, χρόνιο στρες
• Διαταραχές ύπνου
• Καρδιαγγειακά νοσήματα
• Όγκοι εγκεφάλου ή οι θεραπείες τους (π.χ. χημειοθεραπεία)
• Λοιμώξεις
• Φάρμακα με παρενέργειες στη σκέψη (π.χ. σύγχυση, υπνηλία)
• Άλλες ιατρικές καταστάσεις: επιληψία, προβλήματα σε πνεύμονες ή νεφρούς, ενδοκρινικές διαταραχές (θυρεοειδής, ορμόνες στρες και αναπαραγωγής), έλλειψη βιταμινών, αυτοάνοσα νοσήματα

Ανακαλύψτε πώς μπορείτε να φροντίσετε την εγκεφαλική σας υγεία όσο μεγαλώνετε. Αν και δεν εξαλείφεται ο κίνδυνος, η πρόληψη μπορεί να μειώσει την πιθανότητα γνωστικής εξασθένησης και να βελτιώσει τη συνολική υγεία σας.

Αν παρατηρείτε επίμονες αλλαγές σε μνήμη, συγκέντρωση ή σκέψη, μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση μπορεί να αποκλείσει σοβαρές παθήσεις και να αναδείξει θεραπεύσιμες αιτίες.

Αρχική εκτίμηση

Η πρώτη φάση περιλαμβάνει αναλυτική συζήτηση με νευρολόγο, και περιλαμβάνει:

• Λήψη ιστορικού και καταγραφή συμπτωμάτων
• Τυποποιημένα τεστ για μνήμη, λόγο, προσοχή, επίλυση προβλημάτων
• Κλινική εξέταση κινητικότητας, συντονισμού και αντανακλαστικών
• Εργαστηριακές εξετάσεις αίματος για γενική κατάσταση υγείας, ελλείψεις, ορμονικές διαταραχές, λοιμώξεις

Συχνά, αυτά επαρκούν για να εντοπιστεί μια απλή, αντιμετωπίσιμη αιτία. Αν απαιτείται, ακολουθούν περαιτέρω εξετάσεις.

Περαιτέρω εξετάσεις

Σε περίπτωση πιο σύνθετων ευρημάτων, προτείνονται επιπλέον εξειδικευμένες εξετάσεις, όπως:

• Μαγνητική ή αξονική εγκεφάλου
• Νευροψυχολογικά τεστ για εις βάθος αξιολόγηση
• Οσφυονωτιαία παρακέντηση για ανίχνευση βιοδεικτών άνοιας

Τι ακολουθεί;

Μετά την αξιολόγηση, ο νευρολόγος σας θα σας εξηγήσει τα αποτελέσματα και τις πιθανές επιλογές.

Αν προκύψει συγκεκριμένη διάγνωση, σχεδιάζουμε μαζί σας εξατομικευμένο πλάνο θεραπείας, παρακολούθησης και φροντίδας.

Αν δεν εντοπιστεί συγκεκριμένη πάθηση, θα σας δοθούν πρακτικές συμβουλές για ενίσχυση της γνωστικής σας υγείας.

Όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα, είμαστε δίπλα σας για να σας καθοδηγήσουμε με σιγουριά.